ماسک مناسب در زمان آلودگی هوا

با توجه به اینکه دوران همه گیری کرونا تمام شده است، ممکن است مردم تصور کنند که دیگر دلیلی برای استفاده از ماسک وجود ندارد. اما یک مزیت اضافی برای سلامتی وجود دارد که ممکن است پیش‌ بینی نکرده باشید. استفاده از ماسک نقش مهمی در محافظت از ریه ها و سیستم تنفسی شما در برابر آلودگی هوا دارد. به همین دلیل است که باید ماسک هایی را انتخاب کنید که به بهترین نحو می توانند از سلامت شما محافظت کنند. ویژگی های یک ماسک ضد آلودگی مناسب چیست؟

در این مقاله قصد داریم با توجه به جزئیات، بررسی کنیم که چه ماسک هایی بر اساس استانداردهای جهانی در برابر آلودگی هوا واقعاً مؤثر هستند، چه ویژگی هایی را باید در اولویت قرار دهید و بهترین گزینه ها برای خرید کدام هستند. همچنین به تفاوت‌ های بین ماسک N95 (ماسک FFP2) با ماسک‌ های جراحی و پارچه ای می پردازیم تا بدانید در مواقعی که هوا آلوده است، از چه نوع ماسکی استفاده کنید.

چه زمانی باید از ماسک ضد آلودگی استفاده کنیم؟

در حال حاضر تقریبا همه مردم دنیا می دانند که آلودگی هوا یک مشکل جهانی است. افزایش توجه کشور های مختلف به این موضوع منجر به گزارش شفاف تر و همچنین افزایش دسترسی به داده ها از منابع مختلف در سراسر جهان شده است.

با این حال، هیچکدام از این عوامل به درک بهتری از آلودگی برای افرادی که در مناطق آلوده مانند چین، هند و همچنین شهرهای بزرگ در سراسر جهان زندگی می کنند، منجر نشده است. این عمدتاً به این دلیل است که روش‌ های مختلفی برای اندازه ‌گیری آلودگی و همچنین برای تفسیر آن وجود دارد. پس در ابتدا لازم که به طور شفاف مشخص شود که در چه شرایطی ما باید از ماسک ضد آلودگی استفاده کنیم.

اول از همه، چه چیزی سطح شاخص کیفیت هوا (AQI) را تعیین می کند؟ پاسخ ساده است: میزان آلاینده های موجود در فضای باز. با این حال، تنها آلاینده‌ ای که واقعاً می‌تواند سطح خطر را برای انسان افزایش دهد ذرات ریز یا PM2.5 نامیده می ‌شود. این آلاینده به راحتی در بدن انسان قابل هضم نیست و می تواند به اعماق جریان خون ما نفوذ کند. زمانی که میزان این آلاینده در هوا خیلی بالا می‌رود، توصیه می‌شود افراد از ماسک ضد آلودگی استفاده کنند.

اکنون این سوال پیش می آید یک فرد در چه شرایطی باید ماسک بزند؟ این می تواند به چند چیز مختلف بستگی داشته باشد، و برای پیچیده تر کردن آن، این امتیازات نیز از کشوری به کشور دیگر متفاوت است. با این حال، سازمان بهداشت جهانی دریافته است که ایمن ترین دوز PM2.5 در یک دوره زمانی 24 ساعته تقریباً 25 میکروگرم بر متر مکعب است. این یک امتیاز AQI تقریباً 30 مطابق با استانداردهای چین است. هر گونه قرار گرفتن در معرض بیش از این مقدار در یک دوره 24 ساعته می تواند منجر به مشکلات جدی ریوی یا تنفسی و حتی سرطان شود.

طبق گفته دولت چین، پوشیدن ماسک زمانی توصیه می شود که نمره AQI از 200 یا غلظت PM2.5 از 150 میکروگرم بر متر مکعب فراتر رود. این مقیاس در یک دوره 24 ساعته، شش برابر بیشتر از آنچه زمانی است که استاندارد های تعیین شده توسط سازمان بهداشت جهانی، اجازه می دهد تا افراد در معرض PM2.5 قرار بگیرند.

به عنوان مثال، میانگین AQI در سال 2014 در پکن 109 بود. این سطح غلظت PM2.5 تقریباً 80 میکروگرم بر متر مکعب است که به عنوان «آلودگی سبک» توصیف می شود. در همین حال، بر اساس مقیاس سختگیرانه ‌تر ایالات متحده، امتیاز AQI  برابر با 109 معادل غلظت تقریبی PM2.5 برابر با 37 میکروگرم بر متر مکعب است و به عنوان «ناسالم برای گروه‌های حساس» توصیف می‌ شود.

اساساً، سازمان بهداشت جهانی، دولت ایالات متحده و دولت چین، هر کدام مقیاس های AQI متفاوتی دارند که در میزان آلودگی مجاز در یک دوره 24 ساعته قبل از اینکه برای سلامتی انسان خطرناک تلقی شود، بسیار متفاوت است. سازمان بهداشت جهانی می گوید قرار گرفتن در معرض 25 میکروگرم بر متر مکعب PM2.5 ایمن ترین است، EPA ایالات متحده این عدد را برابر با 335 میکروگرم بر متر مکعب و چین برابر با 75 میکروگرم بر متر مکعب اعلام کرده اند. بنابراین، کدام مقیاس را باید رعایت کنید و چه زمانی باید از ماسک ضد آلودگی استفاده کنید؟

بهترین رویکرد پیروی از استانداردهای سختگیرانه سازمان جهانی بهداشت است. تحقیقات آنها نشان داده است که قرار گرفتن طولانی مدت در معرض PM2.5، حتی در سطوح کم غلظت می تواند منجر به شرایط جدی و کشنده شود. این به معنای پوشیدن ماسک قبل از اینکه امتیاز AQI (براساس استانداردهای چینی) از 50 تجاوز کند، می باشد. اگر این استاندارد ها خیلی سختگیرانه هستند، مقیاس ایالات متحده کمی انعطاف ‌پذیرتر است و زمانی که AQI به نمره 101 می‌ رسد، پوشیدن ماسک را توصیه می ‌کند.

آیا ماسک از ما در برابر آلودگی محافظت می کند؟

ماسک ها باعث کاهش سرعت انتشار ویروس ها می شوند. اما به جز ویروس ها، عوامل مضر دیگری نیز در هوای اطراف شما وجود دارند. به گفته انجمن ریه آمریکا، قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا با علائم تنفسی، بیماری های قلبی عروقی و حتی مرگ زودرس همراه است. فهرست بیماری هایی که با آلودگی هوا مرتبط بوده اند بسیار طولانی است. برای شروع، این لیست شامل آسم، سرطان ریه و وزن کم نوزاد هنگام تولد است.

پیشنهاد برای مطالعه: واقعیت و افسانه در مورد آلودگی هوا

عوامل اصلی آلودگی هوا از کارخانه ها و لوله های اگزوز ماشین ها و کامیون ها بیرون می آید. ماسک N95 (ماسک FFP2) از شما در برابر این آلاینده ها محافظت می کند. این ماسک ها برای فیلتر کردن کوچکترین ذرات بسیار مفید هستند. اما ماسک‌ های پارچه ای و ماسک‌ های جراحی اغلب تأثیر بسیار کمی دارند. زیرا ذرات آلایندها بسیار کوچک هستند و می‌ توانند از میان الیاف ماسک جراحی یا ماسک پارچه ‌ای عبور کنند. اما این بدان معنا نیست که استفاده از آنها هیچ تاثیری ندارد.

بنا به نتایج مطالعه ای که در سال 2016 انجام شده است، ماسک پارچه ای 15 تا 30 درصد از ذرات را فیلتر می کند. اما ممکن برخی افراد با استفاده از این ماسک ها، احساس امنیت کاذب پیدا کنند و در شرایطی که شاخص آلودگی هوا بالا است، از خانه خارج شوند.

مراحل انتخاب ماسک ضد آلودگی مناسب

در ادامه 5 راه آسان برای انتخاب ماسک ضد آلودگی مناسب به شما ارائه می کنیم تا بدانید که چه ماسکی بر اساس استانداردهای ملی واقعاً مؤثر است، چه ویژگی هایی را باید در اولویت قرار دهید و بهترین گزینه ها برای خرید کدام هستند.

1- آیا ماسک دارای گواهی است؟

طبق استاندارد ملی چین GB2626-2006، ماسک های ضد گرد و غبار با توجه به راندمان فیلتراسیون به سطوح زیر تقسیم می شوند:

• KN90: بیش از 90 درصد ذرات معلق را فیلتر می کند.

• KN95: بیش از 95 درصد ذرات معلق را فیلتر می کند.
• KN100: بیش از 97/99 درصد ذرات معلق را فیلتر می کند.

یکی از بهترین ماسک‌ های ضد آلودگی موجود در دسترس مصرف‌کنندگان، دارای گواهینامه KN95 است که ذرات غیر روغنی تا قطر 0.075 میکرون را با راندمان 95 درصد فیلتر می‌کند. این ماسک در استاندارد چین معادل ماسک N95 که توسط موسسه ملی ایمنی و بهداشت شغلی (NIOSH) استفاده می شود و در استاندارد EN-149 معادل ماسک FFP2 است.

برای درک بهتر استاندارد های گوناگون در کشور های مختلف، پیشنهاد میکنیم مقاله بررسی انواع سیستم های رتبه بندی ماسک در جهان را مطالعه نمایید.

از ماسک هایی که هیچ یک از این گواهینامه ها را ندارد استفاده نکنید، زیرا احتمالاً برای فیلتر کردن رایج ترین ذرات آلاینده مانند PM2.5 و PM10 آزمایش نشده اند. توصیه نمی کنیم در دوره های آلودگی شدید به این موارد اعتماد کنید.

ماسک ضد آلودگی نانوکسین با استفاده از یک فیلتر چند لایه با لایه ‌های متراکم از نانوالیاف برای جلوگیری از ورود آلاینده‌ های موجود در هوا به سیستم تنفسی شما، این استاندارد را برآورده می‌کند (و از بسیاری جهات از آن فراتر می ‌رود). برای اطمینان از راحتی، ماسک های نانوکسین به گونه ‌ای طراحی شده است که تا حد امکان نازک باشد تا بدون اینکه کارایی فیلتراسیون را به خطر بیندازد، مقاومت تنفسی را کاهش داده و طول عمر محصول را افزایش بدهد.

2- آیا ماسک نشتی ندارد؟

اگر ماسک شما به خوبی بر روی صورتتان قرار نمی گیرد و اجازه می‌ دهد هوا از مناطقی که با صورتتان هم تراز نیستند خارج شود، اثر محافظتی آن تا حد زیادی به خطر می‌ افتد. بیشتر ماسک ‌ها بدون در نظر گرفتن این نکته طراحی شده‌ اند و اجازه می ‌دهند هوا به داخل و خارج اطراف بینی و گونه ‌ها نشت کند. شما باید ماسکی را انتخاب کنید که متناسب با اشکال مختلف صورت باشد یا حداقل بتوان آن را متناسب با صورت شما تنظیم کرد.

3- آیا تنفس در ماسک آسان است؟

نکته کلیدی در اینجا مقاومت تنفسی است. این مفهوم به طور مستقیم با مواد فیلتراسیون و همچنین فناوری سوپاپ مورد استفاده (در صورت وجود) مرتبط است. اگر این عوامل در طراحی ماسک شما در نظر گرفته نشود، ممکن است هنگام استفاده از آن احساس نفس تنگی کنید.

در اینجا مهمترین عواملی که باید در نظر گرفته شوند آورده شده است:

• آیا دیافراگم سوپاپ نازک و نرم است؟ برای ماسک ‌های سوپاپ دار، هم نازکی و هم نرمی دیافراگم دریچه بر روی باز شدن آسان سوپاپ برای محدود کردن مقاومت و اجازه آزاد شدن کربن دی اکسید در هنگام بازدم و اینکه آیا به راحتی بسته می‌ شود تا مقاومت را محدود کرده و ذرات آلاینده را هنگام دم بسته شود، تأثیر می‌گذارد.

• آیا ماسک خیلی ضخیم است؟ برای ماسک‌های بدون سوپاپ، اگر ماسک بسیار ضخیم باشد تا استاندارد های لازم را برآورده کند، میزان مقاومتی را که هنگام دم و بازدم تجربه خواهید کرد را افزایش می ‌دهد. مواد ضخیم همچنین باعث می شود که کربن دی اکسید در داخل ماسک متمرکز شود و آن را مرطوب کند.

در واقع می توانید آزمایشی روی سوپاپ تنفسی انجام دهید تا کارایی آن را بررسی کنید. ساده است: داخل ماسک عمل بازدم را ادامه دهید تا زمانی که صدای باز شدن دیافراگم سوپاپ را بشنوید. (مثل یک کلیک بسیار ملایم به نظر می رسد). اگر باز کردن دیافراگم سوپاپ دشوار باشد، ممکن است در هنگام تنفس طبیعی به درستی کار نکند، که احتمالاً می تواند منجر به اختناق شود.

4- آیا ماسک در حین استفاده خنک، خشک و راحت می ماند؟

آیا تا هنگام استفاده از ماسک متوجه تراکم هوا در داخل آن شده اید؟ این به این دلیل است که بسیاری از ماسک ‌ها از مواد بسیار ضخیم ساخته شده‌ اند که اجازه خروج گرما و رطوبت از نفس شما هنگام بازدم را نمی ‌دهد و در نتیجه میزان بالایی از گرما و رطوبت در آن ایجاد می‌ شود.

5- آیا استفاده از ماسک راحت است؟

اکثر ماسک‌ های ضد آلودگی هوا از بند های الاستیک نازک، ساده و روبان مانند استفاده می ‌کنند که روی سر، گوش‌ ها، چشم‌ ها و گونه ‌های شما فشار می‌ آورند. این می‌تواند پوشیدن ماسک را ناراحت‌کننده کند و آثار فرو رفتگی ‌هایی را بر روی صورت شما بر جای بگذارد، و همه این عوامل ممکن است شما را از استفاده از ماسک ضد آلودگی منصرف کند.

مقایسه ماسک جراحی و پارچه ای

با توجه به اینکه شاخص آلودگی هوا در شهرهای بزرگ بالا است، ایده بدی نیست که از ماسک استفاده کنید و ماسکی را انتخاب کنید که بتواند محافظت های مورد نیاز شما را ارائه دهد.

ماسک جراحی در مقایسه با ماسک پارچه ای از نظر متریال به کار رفته در تولید آن، برتری دارد. پارچه به کار رفته در ماسک جراحی از الیاف کوچک بافته شده بسیار محکم ساخته شده است که به هم چسبیده اند. بنابراین ماسک جراحی بهتر از ماسک های پارچه ای ذرات را فیلتر می کند. اما هیچ کدام از این ماسک ها یه طور کامل اطراف دهان و بینی شما را نمی پوشانند. وقتی نفس عمیق می‌کشید، ذرات یا آلاینده‌ های هوا اغلب از آن شکاف‌ های کوچک کنار گونه ‌ها و پل بینی عبور می‌کنند و وارد سیستم تنفسی شما می شوند.

مقایسه ماسک N95 با ماسک جراحی

ماسک N95 و ماسک جراحی اصطلاحاتی هستند که اغلب به جای هم استفاده می شوند. با این حال، تفاوت بین هر دو نوع ماسک همیشه واضح نیست. حتی اگر ماسک های N95 و جراحی هر دو را می توان برای محافظت در برابر ذرات معلق در هوا استفاده کرد، برخی از تفاوت ها وجود دارد که باید از آنها آگاه باشید:

ماسک N95 (ماسک FFP2)

ماسک N95 (ماسک FFP2) نوعی ماسک تنفسی است که شکلی مشابه ماسک های جراحی دارد. آنها معمولاً بهتر بر روی صورت قرار می گیرند هستند و چین ‌های کمتری دارند. برخی از مدل ها ممکن است دارای یک سوپاپ بازدم باشند.

همانطور که از نام آن پیدا است، ماسک ‌های N95 تا 95 درصد فیلتراسیون را ارائه می ‌دهند، به این معنی که تنفس از طریق آنها معمولا دشوارتر است. علاوه بر این، ماسک‌های صنعتی مانند N95 تقریباً هیچ شکافی باقی نمی‌ گذارند تا اطمینان حاصل شود که ماسک تا حد ممکن محکم روی صورت قرار می‌گیرد و محافظت بهینه ارائه می دهد. ماسک‌ N95 همچنین از مواد فیلتر کننده بسیار متراکم ‌تری نسبت به ماسک‌ های جراحی برای محافظت در برابر میکروب‌ ها و آلاینده ها استفاده می‌ کند.

در حالی که ماسک‌ تنفسی از ما در برابر میکروب ‌ها و ویروس‌ ها محافظت می‌کند، کاربر نسبت به ماسک جراحی مقاومت بیشتری در برابر استنشاق تجربه می‌کند. ماسک های N95 برای محافظت و ایمن نگه داشتن دیگران در مقابل سرفه و عطسه شما بهتر هستند.

ماسک جراحی

ماسک‌ های جراحی برای مکان‌ هایی که پاتوژن ‌های موجود در هوا رایج هستند، مانند مطب‌ های پزشک و بیمارستان ‌ها، ایده‌آل هستند. در حالی که ماسک ‌های جراحی از خروج ویروس ‌ها و باکتری ‌ها از بدن شما از طریق مایعات بدن جلوگیری می‌کنند، اما در مقابل ورود آن ها مقاومت نمی ‌کنند.

از آنجایی که این ماسک‌ ها برای جلوگیری از قطرات آب طراحی شده ‌اند، معمولاً تناسب شل ‌تر و راحت ‌تری را ارائه می‌دهند. علاوه بر این، شکاف ‌های بین پوست و لبه‌ های ماسک باعث می‌شود که ماسک در محافظت در برابر ذرات سبک ‌وزن و کوچکتر مؤثر نباشد.

اکنون که تفاوت های ماسک‌ N95 و ماسک‌ جراحی را می ‌دانید، باید نتیجه گیری کنید که کدام یک برای شما مناسب ‌تر است تا از خود در برابر آلودگی هوا محافظت کنید.

از آنجایی که ماسک‌ های N95 برای محافظت از پوشنده در برابر ذرات ریز ساخته شده ‌اند، محافظت بهتری نسبت به ماسک ‌های جراحی دارند. اگر در مناطقی زندگی می کنید که کیفیت هوای پایینی دارد یا اگر در گروه آسیب پذیر هستید، N95 ها ایده آل هستند.

پوشیدن ماسک N95 (ماسک FFP2) برای مدت طولانی ممکن است ناراحت کننده باشد، همچنین این ماسک ها گران تر از ماسک های جراحی هستند. ماسک جراحی نمی تواند ذرات ریز موجود در هوا را فیلتر کند، اما اگر به درستی استفاده شود، می تواند سطحی از محافظت در برابر PM2.5 و سایر آلودگی های سطح پایین را فراهم کند.

دلایل استفاده از ماسک

بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت (WHO) سالانه بیش از 4.2 میلیون نفر به صورت نابهنگام جان خود را از دست می دهند. استفاده از ماسک ضد آلودگی، زمانی که در معرض کیفیت نامطلوب هوا قرار می گیرید، می تواند مزایای مختلفی را در محافظت در برابر و کاهش اثرات سلامتی PM2.5 ارائه دهد، مانند:

• کاهش مشکلات تنفسی
• کمک به محافظت از سیستم قلبی عروقی
• کاهش خطرات عوارض بارداری
• کاهش تعداد مرگ و میرهای زودرس

اقدامات لازم برای محافظت از خود

ماسک ها مطمئنا گزینه خوبی برای محافظت در برابر آلودگی هوا هستند، اما موثرترین راه برای در امان ماندن از هوای آلوده، ماندن در خانه است. شاخص کیفیت هوای منطقه خود را از طریق برنامه های نظارت بر کیفیت هوا چک کنید.

هنگامی که کیفیت هوا به حدی بد می شود که بر سلامت شما تأثیر می گذارد، باید پنجره ها و درها را ببندید و در صورت امکان کولر را روشن کنید. اگر مجبورید پنجره های خود را باز بگذارید، هر کاری که می توانید برای کاهش آلودگی هوای داخل خانه انجام دهید. برخی از مواردی که باید از آنها اجتناب کنید عبارتند از:

• روشن کردن شمع و عود
• سیگار کشیدن
• پخت و پز روی اجاق گاز
• جاروبرقی یا گردگیری

همچنین می‌توانید از دستگاه تصفیه‌کننده هوا با فیلتر ذرات با راندمان بالا (HEPA) استفاده کنید تا به طور موثر سطح آلاینده های داخل خانه را کاهش دهد. تمیز کردن دریچه ها و مناطق مرطوب داخل خانه و همچنین استفاده از فیلتر نانوالیاف برای کولر گازی می تواند مفید باشد.