آلرژی غذایی یا حساسیت: تفاوت در چیست؟

این احتمال وجود دارد که شما یا شخصی که می شناسید علائم ناخوشایندی را بعد از صرف غذا یا میان وعده تجربه کرده باشید. شاید علائمی مانند عطسه، خس خس سینه، درد مفاصل، حالت تهوع، نفخ، اسهال یا علائم دیگری را تجربه کرده باشید. این ممکن است باعث شده باشد که فکر کنید آلرژی غذایی دارید – و شاید هم دارید. اما این امکان نیز وجود دارد که شما دچار عدم تحمل غذایی، بیماری سلیاک یا حساسیت غذایی باشید. این مهم است، زیرا برخی از واکنش ها می توانند از آزار دهنده تا تهدید کننده زندگی متغیر باشند.

عدم تحمل غذایی

عدم تحمل غذایی بیشتر به ناتوانی در پردازش یا هضم برخی غذا ها اشاره دارد. به نظر می رسد شایع ترین واکنش عدم تحمل مربوط به لاکتوز می باشد. با افزایش سن، توانایی ما در هضم لبنیات کاهش می یابد. به این دلیل که با افزایش سن، روده‌های ما کمتر از آنزیم (لاکتاز) که لاکتوز، نوعی قند موجود در شیر و محصولات لبنی را پردازش می کند، می سازد. در نتیجه، ما لاکتوز بیشتری در دستگاه گوارش داریم که می تواند باعث نفخ معده، التهاب و اسهال شود.

تحقیقات نشان داده است که تنها حدود 35 درصد از مردم در سراسر جهان قادر به هضم لاکتوز در سنین بالاتر از حدود هفت یا هشت سالگی هستند. حساسیت به لاکتوز یک بیماری جدی نیست، اما می تواند بسیار ناراحت کننده باشد. اجتناب از محصولات لبنی یک راه مطمئن برای جلوگیری از ایجاد علائم است. برخی، مانند شیر، علائم شدیدتری نسبت به سایرین دارند، مانند ماست و پنیر. مکمل های آنزیم لاکتاز بدون نسخه نیز می توانند کمک کننده باشند.

آلرژی غذایی

آلرژی غذایی پاسخ سیستم ایمنی بدن به پروتئین های خاصی است که در غذا یافت می شود و بدن به اشتباه آنها را مضر تشخیص می دهد. هنگامی که فردی که دارای آلرژی غذایی است غذای خاصی را می خورد، سیستم ایمنی بدن او با ترشح مواد شیمیایی مانند هیستامین واکنش نشان می دهد که می تواند باعث طیف وسیعی از علائم از جمله خارش، کهیر، تورم، مشکل در تنفس و در موارد شدید، آنافیلاکسی شود که یک واکنش بالقوه تهدید کننده زندگی است.

مشکل شدیدتر زمانی اتفاق می افتد که فردی یک واکنش آلرژیک واقعی ایجاد کند، یک پاسخ بیش از حد توسط سیستم ایمنی بدن در برابر یک ماده به ظاهر بی ضرر – در این مورد، یک غذا. مثال کلاسیک، دشواری تنفسی و فشار خون پایین به دنبال قرار گرفتن در معرض بادام زمینی یا غذاهای دریایی است. آلرژی غذایی می تواند در هر زمانی از زندگی ما ظاهر شود، حتی در دوران بزرگسالی.

اگر فکر می کنید ممکن است آلرژی غذایی داشته باشید، آزمایش و درمان آلرژی را در نظر بگیرید، به خصوص اگر علائم شما شدید باشد (احساس غش، تورم صورت، و مشکلات تنفسی). خواندن دقیق برچسب‌های مواد عاقلانه است و حمل واکسن اپی نفرین در صورت بلع تصادفی یا تماس با غذای مورد نظر ضروری است و می تواند نجات دهنده باشد.

بیماری سلیاک

بیماری سلیاک حدود 1 درصد از جمعیت غربی را تحت تاثیر قرار می دهد. در این وضعیت خود ایمنی، مصرف گلوتن یک واکنش التهابی پیچیده را آغاز می کند که می تواند افراد مبتلا به بیماری سلیاک را بسیار بیمار کند. بیماری سلیاک یک آلرژی واقعی نیست. خوردن یک بار گلوتن باعث ایجاد مشکل فوری تهدید کننده زندگی نمی شود. با این حال، مصرف طولانی مدت و مداوم می تواند باعث اسهال، کاهش وزن و سوء تغذیه شود.

اجتناب از گلوتن تنها راه حل این مشکل است. گلوتن در انواع غلات از جمله گندم، چاودار، جو، بلغور و فارینا یافت می شود. بسیاری از غذا های فرآوری شده حاوی گلوتن نیز هستند. افراد مبتلا به بیماری سلیاک نیز باید مراقب آلودگی متقاطع (ترکیبی) باشند، زمانی که یک غذای بدون گلوتن با غذای حاوی گلوتن تماس پیدا می کند.

حساسیت غذایی

پس از خوردن برخی غذاها، بخش بزرگی از جمعیت علائمی را تجربه می کنند که مربوط به ناتوانی در هضم، آلرژی غذایی یا بیماری سلیاک نیست. به این موارد حساسیت غذایی می گویند. اگرچه در مورد اینکه دقیقاً چه اتفاقی در بدن فردی با حساسیت غذایی روی می دهد اختلاف نظر وجود دارد، اما به نظر می رسد که قرار گرفتن در معرض غذاهای خاص ممکن است با یک واکنش ایمنی همراه شود که علائم زیادی ایجاد می کند. علائم حساسیت غذایی تهدید کننده زندگی نیستند، اما می توانند کاملا مخرب باشند و شامل درد مفاصل، درد معده و خستگی می شوند. گلوتن احتمالاً شناخته شده ترین محرک حساسیت غذایی است.

بهترین ابزاری که برای شناسایی حساسیت های غذایی در اختیار داریم، فرآیند مشاهده و آزمایش دقیق است. استاندارد طلایی فعلی برای مشخص کردن مواردی که ممکن است باعث ایجاد علائم شود به این صورت است که در ابتدا برای مدت دو تا چهار هفته باید برخی از غذا هایی که اعتقاد بر این است که باعث ایجاد واکنش می شوند، از رژیم غذایی حذف گردند. سپس در ادامه آنها یک به یک و مجددا به رژیم غذایی وارد شده علائم ایجاد شده بررسی و مراقبت شود.  این رژیم تا حدی به اصطلاح “رژیم غذایی حذفی” شباهت دارد اما تا کامل بودن فاصله زیادی دارد. یک پزشک یا متخصص تغذیه می تواند راهنمایی هایی را برای انجام یک رژیم غذایی حذفی ارائه دهد و به شما در درک محدودیت ها و اجتناب از دام های احتمالی کمک کند. حذف برخی غذاها می تواند به جلوگیری از علائم نامطلوب و بهبود کیفیت زندگی شما کمک کند.

واکنش های غذایی، به ویژه حساسیت ها نیز می توانند با گذشت زمان از بین بروند. بدن، سیستم ایمنی و میکروبیوم روده ما به طور مداوم در حال تغییر هستند، و آنچه ممکن است امروز خوب نباشد ممکن است در آینده مفید باشد. در برخی مواقع، ممکن است در نظر داشته باشید که مقادیر کمی از غذایی را که به آن حساس بوده اید دوباره مصرف کنید تا ببینید آیا هنوز هم باعث ایجاد علائم می شوند یا خیر.

سخن نهایی

اگرچه واکنش های غذایی رایج هستند، اما درک آنها می تواند چالش برانگیز باشد. شناسایی علت می تواند دشوار و زمان بر باشد، اما ارزش زمان و تلاش را دارد. هنگامی که مشکل را شناسایی کردید، از غذا یا غذاهایی که باعث ایجاد آن می شوند، پرهیز کنید. یک متخصص تغذیه یا یک پزشک می تواند به شما کمک کند تا جامع ترین رژیم غذایی را ایجاد کنید که برای شما بی خطر است.