ورزش با ماسک؟

آیا استفاده از ماسک در هنگام تمرین مضر است؟

پرسشی که از زمان همه گیری ویروس کرونا ذهن بسیاری از ورزشکاران و افراد عادی را به خود مشغول کرده است. اما شایعات زیادی در این خصوص میان مردم رد و بدل می شود. بسیاری از افراد مصرانه و با تعصب ادعا می کنند که انجام فعالیت ورزشی با ماسک خطرناک است و موجب کاهش اکسیژن خون و یا افزایش دی اکسید کربن تنفسی خواهد شد. اما این ادعا ها تا چه اندازه پایه و اساس علمی دارد؟

برای پاسخ به این پرسش ابتدا باید عملکرد ریه ها و مکانیزم ورود اکسیژن به جریان خون بیان شود. ریه اندامی عضلانی است که با انقباض و انبساط و ایجاد اختلاف فشار نسبت به هوای آزاد، عمل دم و بازدم را انجام می دهد. وظیفه ریه جذب میزان مناسب اکسیژن مورد نیاز برای خون از این جریان هوای تنفسی است. در هر شرایطی، ریه ها با جذب حداکثر اکسیژن قابل دریافت در جریان هوا، میزان اکسیژن مورد نیاز برای ورود به جریان خون را فراهم می کنند. وجود یک مانع فیزیکی (ماسک) در مسیر جریان تنفسی، باعث افزایش اختلاف فشار مورد نیاز برای دم و بازدم خواهد شد. در نتیجه ریه ها ملزم به ایجاد اختلاف فشار بیشتری هستند. به این ترتیب، اضافه شدن مقاومت در جریان تنفس تاثیری در میزان جذب اکسیژن نخواهد داشت.

اکنون سوال اینجاست که آیا این فشار اضافی بر ریه ها در حین تمرین می تواند آسیب زا باشد؟

در پاسخ به این پرسش ابتدا باید تفاوت تمرینات هوازی (Oxidative) و غیر هوازی (Non oxidative) بیان شوند. هدف اصلی در تمرینات غیرهوازی، افزایش سطح مقطع عضلانی و تحریک و تقویت سیستم عصبی است. در نتیجه این تمرینات به همراه بار اضافی (مانند دمبل) انجام می شوند و میزان ضربان قلب در حد پایین (کمتر از 100) خواهد بود. به این ترتیب استفاده از ماسک در حین تمرینات با وزنه، تاثیر چشم گیری بر عملکرد فیزیکی نخواهد داشت. در تمرینات هوازی، هدف افزایش توان کاردیووسکلار (Cardiovascular)، افزایش سطح اسید لاکتیک خون، تقویت سیستم قلبی عروقی و استقامت کلی است. این تمرینات می توانند به صورت کم شدت (ضربان قلب در حدود 100-130) و یا پر شدت (در حدود 70 تا 90% بیشینه ضربان قلب) انجام شود.

پس آیا استفاده از ماسک در زمان تمرینات هوازی آسیب زاست؟

نکته این است که، هدف اصلی تمرینات هوازی اعمال تنش بیشتر بر ریه ها و قلب برای افزایش توان هوازی بدن است. در بازه های زمانی نزدیک به مسابقات، اردو ها و کمپ های تمرینی برای آماده سازی ورزشکاران در مناطق مرتفع قرار می گیرند. در هوای رقیق تر میزان اکسیژن تنفسی پایین تر است. این کار باعث اعمال تنش بیشتر بر ریه و قلب و در نتیجه افزایش توان کاردیووسکلار خواهد شد.

حتی ورزشکاران رشته های مختلف که امکان استفاده از کمپ های مرتفع را ندارند، برای آماده سازی های قبل از مسابقات، از ماسک های کاهش اکسیژن برای تمرینات هوازی استفاده می کنند. این ماسک ها به گونه ای طراحی شده اند که با کاهش سطح اکسیژن تنفسی، شرایط تمرین در ارتفاع بالا را شبیه سازی می کنند. در نتیجه استفاده از ماسک حین تمرینات هوازی نه تنها مضر نیست، بلکه به اعمال فشار بیشتر به سیستم تنفسی و تقویت آن کمک می کند.

در انتها می توان بیان کرد که استفاده از ماسک در هنگام تمرین، نه باعث کاهش اکسیژن خون شده و نه برای سیستم قلبی عروقی مضر است. اما استفاده از ماسک مناسب بر کیفیت تمرین تاثیر خواهد داشت. ماسک مناسب برای تمرین باید ارگونومی مناسب داشته باشد تا علاوه بر راحتی در حین تمرین، خطر انتشار ویروس کرونا، به ویژه سویه امیکرون را کاهش دهد. ماسک های نانوالیاف عمومی نانوکسین با بهره گیری از ارگونومی منحصر به فرد برای هر نوع فعالیت ورزشی مناسب خواهد بود.