آلرژی ترکیبی / آلرژی واکنش متقابل چیست؟

آلرژی ها در قرن نوزدهم نسبتاً نادر بودند، اما در قرن بعد که  جامعه به سرعت در حال توسعه بود، آنها افزایش یافتند. آلرژی ها در نتیجه افزایش مواد مصنوعی، آلودگی هوا و تخریب محیط زیست ناشی از صنعتی شدن شایع شدند. امروزه 40 درصد از اروپایی ها از نوعی آلرژی رنج می برند و تعداد آنها در حال افزایش است. آلرژی ترکیبی (cross allergy) چیست و به چه معناست؟

آلرژی ترکیبی یا آلرژی واکنش متقابل چیست؟

آلرژی ترکیبی زمانی اتفاق می‌افتد که سیستم ایمنی بدن پروتئین‌های موجود در یک ماده (گرده گل) و پروتئین‌های موجود در ماده دیگر (میوه یا سبزی) را مشابه تشخیص دهد. آلرژی ترکیبی یا متقابل نوعی واکنش آلرژیک است که زمانی رخ می دهد که فردی به بیش از یک ماده حساسیت داشته باشد. این اتفاق زمانی رخ می دهد که فردی به ماده ای مانند گرده گل حساسیت داشته باشد و سپس به ماده دیگری مانند نوع خاصی از غذا که پروتئین های مشابه با عامل آلرژی زای اصلی اولیه دارد، حساسیت ایجاد کند.

زمانی که سیستم ایمنی بدن با عامل آلرژی زای جدید مواجه می شود، به گونه ای واکنش نشان می دهد که گویی همان عامل آلرژی زای اولیه اصلی است و برای مبارزه با آن آنتی بادی تولید می کند که ممکن است منجر به علائمی مانند عطسه، خارش، جاری شدن اشک چشم و مشکل در تنفس بشود.

در برخی موارد، واکنش آلرژی ترکیبی می تواند شدید و حتی منجر به مرگ بشود، مانند آلرژی به آجیل. فردی که به آجیل حساسیت دارد ممکن است به برخی از میوه ها و سبزیجاتی که پروتئین های مشابهی دارند نیز حساسیت داشته باشد و در صورت خوردن آن غذاها در معرض خطر واکنش شدید قرار گیرد.

شایع ترین واکنش های ترکیبی در موارد زیر رخ می دهد:

• بین غذاها
• بین یک غذا و یک آلرژن استنشاقی، مانند گرده گل یا کنه گرد و غبار
• بین پلاستیک و غذا

آیا می دانستید که حساسیت به میوه ها و سبزیجات تنها زمانی رخ می دهد که به صورت خام مصرف شوند؟ وقتی آنها پخته می شوند، می جوشند یا در مایکروویو گرم می شوند، عوامل حساسیت زا از بین می روند و فرد در معرض خطر واکنش قرار نمی گیرد. این در مورد سایر غذاها صدق نمی کند، زیرا گرم کردن آنها همیشه باعث از بین رفتن عوامل حساسیت زا نمی شود. به عنوان مثال، حرارت دادن شیر از واکنش آلرژیک در فردی که به شیر حساسیت دارد، جلوگیری نمی کند. موارد استثنایی نیز وجود دارد، مانند جعفری، کرفس، ادویه جات، آجیل و بادام زمینی که عوامل آلرژی زای آنها در برابر گرما مقاومت بیشتری دارند.

علائم آلرژی ترکیبی

آلرژی به واکنش های موضعی یا بدنی به عوامل آلرژی زا گفته می شود. واکنش بدنی یا آنافیلاکسی یک واکنش آلرژیک جدی است که خیلی سریع رخ می دهد و حتی می تواند منجر به مرگ شود و معمولاً مجموعه ای از علائم آلرژیک ناگهانی در چندین اندام است به عنوان مثال، واکنش پوستی، تنگ شدن نایژه ها در دستگاه تنفسی، خفگی و تورم در دستگاه گوارش و کاهش فشار خون در دستگاه قلبی عروقی. واکنش بدنی می تواند در اثر غذا، دارو یا زهر حشرات ایجاد شود و به درمان به موقع نیاز دارد.

علائم موضعی آلرژی عمدتاً عبارتند از:

• تورم مخاط بینی
• تورم چشم
• خارش
• تنگی نفس
• گوش درد
• اگزما
• کهیر پوستی
• سردرد

آلرژی ترکیبی میان گرده افشانی و غذا چگونه آشکار می شود؟

در مورد آلرژی ترکیبی بین گرده گل و غذا، ما از سندرم آلرژی دهان صحبت می کنیم که معمولاً زمانی رخ می دهد که میوه یا سبزیجات خام مصرف می شود و در عرض چند دقیقه فرد مبتلا شروع به احساس سوزش در لب ها، دهان، زبان یا گلو می کند و خارش یا تورم ممکن است در اطراف لب ظاهر شود. اگر فرد به خوردن میوه یا سبزیجاتی که باعث واکنش شده است ادامه دهد، علائم بدتر می شود، مانند التهاب چشم، آسم، ورم غشاء مخاط بینی، تورم حنجره یا آنافیلاکسی.

در برخی موارد، وقوع واکنش ترکیبی گرده گل و غذا فقط در فصل گرده افشانی رخ می دهد، زمانی که مبتلایان به حساسیت در این فصل نمی‌توانند میوه ای مانند کیوی بخورند، اما در سایر مواقع برای آنها مشکلی ایجاد نمی‌کند. آلرژی همچنین می تواند با لمس کردن ایجاد شود، به عنوان مثال مالش چشم هنگام پوست کندن، برش دادن یا رنده کردن میوه و سبزیجات.

انواع متداول آلرژی ترکیبی

گرده گل	غذا
چمن / علف	گندم، سیب درختی
شهد	موز، هندوانه، خربزه، آناناس، چای بابونه
افسنتین	هویج، کرفس، جعفری، ادویه جات، رازیانه، زیره، شوید، بادیان، میخک
گیاه فیکوس	انجیر، کیوی، آناناس، موز، آووکادو

 

مطلب پیشنهادی برای مطالعه: آلرژی چیست؟ علائم و نشانه ها

هنگامی که حساسیت شما تشخیص داده شود، باید یاد بگیرید که با آن زندگی کنید. لازم است که قرار گرفتن در معرض عوامل حساسیت زا را نه تنها در خارج، بلکه در خانه نیز محدود کنید. اگر به گرده گل حساسیت دارید، ممکن است مجبور شوید از پیاده روی در مزرعه ای پر از گل های زیبا و دراز کشیدن روی چمن و فعالیت های مشابه آن پرهیز کنید.

در یک پیاده روی در خارج از خانه در طول فصل گرده، احتمالاً لازم باشد عینک بزنید، از ماسک ضد حساسیت استفاده کرده و داروی ضد حساسیت همراه خود داشته باشید. (قرص، اسپری های بینی یا فیلترهای مخصوص بینی و قطره های چشم). برای پیاده روی صبح ها وعصرها  زمان مناسب تری می باشد. پس از بازگشت به خانه، شستشوی بینی برای خلاص شدن از شر عوامل حساسیت زای نشسته بر روی غشاهای مخاطی توصیه می شود.

وزش باد برای شما یک اتفاق ناخوشایند خواهد بود. باید صبح، عصر و بعد از باران که میزان مواد حساسیت زا در هوای بیرون کمتر است، هوای خانه را تهویه کنید. شما نمی توانید گیاهان گلدار یا خشک شده را به خانه بیاورید. آپارتمان باید تمیز نگه داشته شود، کف ها به طور مرتب شسته شوند، فرش ها جاروبرقی کشیده شوند و هوای خانه تصفیه شود.

در مورد آلرژی ترکیبی، باید از غذایی که می تواند باعث ایجاد مشکلات آلرژیک شود، پرهیز شود. شما همچنین باید اطرافیان و نزدیکان خود را از این واقعیت آگاه کنید. در رستوران ها مراقب باشید و در مورد مواد حساسیت زا در غذایی که سفارش داده اید اطلاعات بخواهید.

پیروی از برنامه درمانی پیشنهاد شده توسط متخصص آلرژی ضروری است و هر گونه عدم قطعیت باید با او مشورت شود.